وی در گفت‌وگو با همشهری به سؤالات مختلفی درباره وضعیت زلزله در ایران پاسخ داده است. از جمله محورهای مهمی که وی در این گفت‌وگو به آن پرداخته است، وجود مطالعات پیشنشانگرهای زلزله در ایران با استفاده از رصد رفتارهای غیرطبیعی حیوانات است. او در این گفت‌وگو خبر می‌دهد که همکاری مشترکی بین مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و دانشکده دامپزشکی این دانشگاه در حال اجراست.
روال کار در مؤسسه ژئوفیزیک به این صورت است که بعد از به‌دست آوردن مختصات مکان مورد نظر، گزارش مکتوب به مراکز مربوطه ارسال شده و جزئیات بیشتر نیز در وب‌سایت قرار می‌گیرد و همچنین ابتدا اطلاعات به‌دست آمده به صورت پیامک برای بسیاری از مسئولین ذی‌ربط فرستاده می‌شود؛ در واقع مستندات فراوان است، حتی اگر اشتباهی در تعیین مکان وجود داشته باشد، خود آن را اصلاح می‌کنیم و وظیفه ملی خود را بدون هیچ ترسی انجام می‌دهیم.
دکتر نوربخش میرزایی درباره وجود دستگاه‌های پیش‌بینی زمین لرزه در ایران گفت: متأسفانه در رابطه با ساخت دستگاه‌های پیش‌بینی زمینلرزه در کشور اظهار‌نظر‌های غیرعلمی وجود دارد و باید گفت در هیچ کجای دنیا چنین امکانی وجود ندارد که مکان، زمان و بزرگی زمینلرزه را با دقت پیش‌بینی کرد و چنین ادعاهایی مورد تأیید نیست.
شبکه لرزه‌نگاری تهران
وی در رابطه با شبکه لرزه‌نگاری تهران گفت: در برنامه‌ای کوتاه مدت، تعداد 12ایستگاه موجود در تهران به تعداد16 ایستگاه افزایش پیدا خواهد کرد و باید گفت تهران تحت‌پوشش شبکه لرزه‌نگاری خوبی قرار دارد و حتی زلزله‌های زیر یک‌ریشتر را نیز می‌توانیم تعیین مکان کنیم و به مردم این اطمینان را می‌دهیم که هرگونه رفتار غیرعادی در جنبش‌های زمین به مسئولان ذی‌ربط اطلاع داده می‌شود تا تدابیر لازم را اتخاذ کنند.
هر فردی می‌تواند با مراجعه به وب‌سایت مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران از اطلاعات مربوط به زمین‌لرزه‌های بالای 2ریشتر خبردار شده و خود تغییرات موجود را رصد کند.
رفتار غیرعادی حیوانات
دکتر نوربخش میرزایی، رفتار غیرعادی حیوانات را به‌عنوان یکی از قابل اطمینان‌ترین پیشنشانگرها دانست و گفت: شواهد قابل باوری وجود دارد که رفتار غیرعادی حیوانات در پیش‌بینی مؤثر است. در ایران نیز این روش مورد توجه است و ما در مؤسسه ژئوفیزیک در کنار مرکز لرزه‌نگاری کشوری، مرکز مطالعه پیشنشانگرها را هم داریم و یکی از کمیته‌های موجود در این مرکز روی رفتار غیرعادی حیوانات مطالعه می‌کند و به موازات آن پروژه‌هایی با دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در حال اجراست.
پیشنشانگرها
رئیس مرکز لرزه‌نگاری کشور در ادامه به دیگر پیشنشانگرها اشاره کرد و گفت: پیشنشانگرهای متعددی وجود دارد و از رایج‌ترین آنها می‌توان تغییر نرخ لرزه‌خیزی در یک منطقه را نام برد. تغییر میدان مغناطیسی و الکتریکی، تغییرات تراز ارتفاعی و تغییر در ترکیب شیمیایی مایعات (مثل تغییر میزان گاز رادون موجود در آب) از دیگر پیشنشانگرها محسوب می‌شوند. از این نظر در دنیا روی 35پارامتر کار می‌شود و در ایران نیز اینگونه تحقیقات شروع شده است.
وی در ادامه به رعایت حریم گسل‌ها در ساخت و ساز‌ها اشاره کرد و گفت: موردی که ما از دیدگاه علوم زمین در جهت حفظ ساختمان‌ها از زمینلرزه می‌توانیم بگوییم، مربوط به رعایت فاصله مجاز از گسل‌هاست و متأسفانه این مسئله‌ای است که در ایران توسط مسئولین مورد توجه قرار نگرفته است.
صدای حاصل از زمینلرزه
دکتر نوربخش میرزایی در رابطه با صدای حاصل از زمینلرزه گفت: مشابهات زیادی میان امواج لرزه‌ای و امواج صوتی وجود دارد. در صورتی که فرکانس امواج حاصل از زمینلرزه در حد شنوایی انسان باشد، یعنی تا 20هزار هرتز، تشخیص داده شده و انسان صدای گسیخت زمین را می‌شنود.
درواقع اگر امواج p (نوعی از امواج زلزله) در فرکانس خاص منتشر شوند مثل امواج صوتی و آکوستیک قابل شنوایی خواهند بود.
رئیس مرکز لرزه‌نگاری کشور در تقسیم‌بندی امواج، امواج برشی را نسبت به امواج فشاری مخرب‌تر معرفی کرد و گفت: درواقع مجموع چندین عامل ازجمله نوع موج، میزان استحکام سازه و نوع زمینی که سازه روی آن ساخته شده، تعیین‌کننده میزان تخریب هستند. همچنین درصورتی که دوره تناوب سازه با موج لرزه‌ای یکی باشد، تشدید صورت گرفته و تخریب و خسارت بیشتر خواهد بود.
وی در رابطه با میزان حس کردن زلزله در ارتفاع گفت: کسی که در ارتفاع قرار دارد نسبت به کسی که نزدیک به سطح زمین است، زمینلرزه را بیشتر احساس می‌کند. اگر ساختمان را مانند یک نوسانگر (دیاپازن) در نظر بگیریم در ارتفاع بالاتر میزان جابه‌جایی نسبت به پایه ساختمان بیشتر خواهد بود.
مشابهت امواج زمینلرزه و امواج صوتی
رئیس مرکز لرزه‌نگاری کشور دررابطه با مشابهت امواج زمین لرزه و امواج صوتی توضیح داد: به‌طور واضح سرعت این دو امواج یکسان نیست و سرعت امواج، تابع محیطی است که از آن می‌گذرد.
اگر اختلاف زمان رسیدن امواج P و S را در عدد 8ضرب کنیم فاصله تقریبی محل زمینلرزه از ایستگاه را خواهیم داشت. اما با استفاده از نرم‌افزارهای خاص و بر اساس مدل زمین و روابطی که داریم جواب دقیق‌تری را برای مکان هر زمینلرزه با استفاده از چند ایستگاه به دست می‌آوریم.
دکتر نوربخش میرزایی در ادامه به یکسانی روش مورد استفاده در آمریکا و ایران در تعیین محل زلزله اشاره کرد و گفت: تکنیک مشابه است اما مدل زمین متفاوت است؛ در آمریکا بر اساس مدل میانگین جهانی تعیین مکان صورت می‌گیرد اما در ایران از مدل محلی استفاده می‌شود تا دقیق‌تر باشد. وی در رابطه با عمق زمین‌لرزه‌ها افزود: عمق زمینلرزه بستگی به جایگاه تکنونیکی محل دارد و مقدار آن در ایران، در عمـده نواحی کشور بین 15-10 کیلومتر و در برخی نقاط دیگر تا 20کیلومتر است اما بیشتر نیست. در زون‌های فرورانش مثل زون مکران در جنوب شرق کشور، اطلاعات به‌دست آمده نشان می‌دهد که عمق زلزله به 70کیلومتر رسیده است.به‌طور کلی، عمق زلزله در زون‌های فرورانش بین 660 تا 700کیلومتر است که ما در کشورمان چنین زمین‌لرزه‌ای را تجربه نکرده‌ایم.
علت اختلاف در تعیین محل زلزله
وی در رابطه با تعیین مکان زمین لرزه گفت: وجود اختلاف چندکیلومتر، امری طبیعی در تعیین محل زمینلرزه توسط چند ایستگاه است و در واقع اختلاف بین مراکز مختلف وجود دارد، ولی برای این مورد خاص زمینلرزه اخیر نواحی حسین‌آباد فهرج و ریگان استان کرمان، مؤسسه ژئوفیزیک بهترین مکان ممکن را تعیین کرد و حتی آژانس‌های جهانی مثل سازمان زمین‌شناسی آمریکا، به‌عنوان یک مرجع، محل را با اختلاف 5-4 کیلومتر نسبت به آنچه ما اعلام کردیم، تعیین کرده بود.
رئیس مرکز لرزه‌نگاری کشور در ادامه به وظیفه ملی مؤسسه ژئوفیزیک و برعهده‌داشتن مسئولیتی مهم، اشاره کرد و افزود: ما کار خود را با دقت تمام و بدون تأثیر گرفتن از بعضی جوهای مسموم انجام می‌دهیم و رسانه‌ها نیز باید توجه داشته باشند که خبری را بدون مطالعه منتشر نکنند.
